Φτάνοντας στην Σαγκάη το 2010 για να σπουδάσω εντατικά γιά ένα χρόνο κινέζικα, ήδη στην διαδρομή από το αεροδρόμιο μέχρι το κέντρο της πόλης, κατάλαβα ότι βρίσκομαι σε μία πόλη η οποία αντανακλά το πώς θα είναι οι μεγαλουπόλεις στο μέλλον. Φαρδείς δρόμοι με 8 λωρίδες, τρένο το οποίο πιάνει ταχύτητα 430 χλμ ανά ώρα, πανύψηλα επιβλητικά κτίρια ορατά ήδη από πολύ μακριά από το κέντρο της πόλης.
Εάν κάποιος με ρωτούσε εκείνη την μέρα να μαντέψω τον πληθυσμό αυτής της τεράστιας πόλης, θα έλεγα με βεβαιότητα οτί ξεπερνάει τα 30.000.000. Όπου και να έστρεφα το βλέμμα μου, σε κάθε γωνία, κάθε στενάκι, κάθε μαγαζάκι, κάθε παράθυρο σπιτιού, έβλεπα ανθρώπους. Εκείνο τον καιρό ήξερα να αναγνωρίζω μερικά ιδεογράμματα, αλλά δεν ήμουνα σε θέση να κάνω μιά συζήτηση με κάποιον ντόπιο. Πιστεύω αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος γιά τον οποίο τον πρώτο καιρό αντιμετώπισα πολλές δυσκολίες, μέχρις ότου έφτασα στο σημείο να θέλω να τα παρατήσω όλα και να επιστρέψω στην Ελλάδα. Ναι, και στις δημόσιες υπηρεσίες ήταν όλοι αγενείς, και στις αγορές προσπαθούνε να πουλήσουνε στους ξένους σε παραφουσκωμένες τιμές. Επίσης και πάλι ναι ισχύει ότι δεν τηρούν κανονικά τις ούρες, σπρώξιμο, ποδοπάτημα ακόμα και επιθετικότητα κάποιες φορές, την οποία δεν την παρεξήγησα ποτέ.
Έχοντας πλέον περάσει 2 χρόνια στην Σαγκάη και αφού έχω μάθει την κινέζικη γλώσσα σε αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο, προτιμώ να κάνω μιά παράκαμψη σε αυτό το σημείο και να επισημάνω τα θετικά στοιχεία της κουλτούρας και του τρόπου με τον οποίο επέλεξαν και κατορθώσανε να ζούνε οι Σαγκανέζοι, οι πολίτες της Σαγκάης. Ο λόγος 
γιά τον οποίο τους αναφέρω παραπάνω ως Σαγκανέζους είναι ο εξής απλός, το ότι η Κίνα σαν χώρα έχει αν όχι την ίδια έκταση ακόμα και μεγαλύτερη από αυτήν της Ευρώπης, γεγονός από το οποίο συνεπάγεται ότι κάθε διαφορετική επαρχία της Κίνας έχει και διαφορετική κουλτούρα, ακόμα και διαφορετική διάλεκτο.
Η Σαγκάη όπως και το Χονγκ Κονγκ φυσικά πλέον αποτελεί το πιό αντιπροσωπευτικό δείγμα κράματος μεταξύ ανατολικού και δυτικού πολιτισμού. Μέσα σε λιγότερο από 30 χρόνια μετατράπηκε από μιά αγροτική περιοχή στο μεγαλύτερο εμπορικό και κατασκευαστικό κόμβο της Ασίας. Αυτή η μεγάλης κλίμακας αλλαγή ήρθε μέσω των καινοτόμων μεταρρυθμίσεων του Deng Xiaoping. Περισσότερα από ένα λιμάνια, εργοστάσια, αποθήκες, ναυπηγεία και ψηλά κτίρια τα οποία χτίζονται εντός 3 μηνών αποτελούν πλέον περήφανα το στοιχείο της Δύσης. Είτε παρασκευασμένο μέσα στην Σαγκάη, είτε προερχόμενο από την ενδοχώρα και έχοντας φτάσει με πλοία από τον ποταμό Yangtze, μπορεί να βρεί κανείς οποιοδήποτε προιόν υπάρχει στον κόσμο. Κάρτες sim, ρούχα, ρουλεμάν, τα πάντα. Μέχρι και το laptop αγαπητέ αναγνώστη το οποίο έχεις μπροστά σου είναι πολύ πιθανό να έφτασε στα χέρια σου περνώντας από την Σαγκάη. Όπως συνεπάγεται έπειτα από κάθε ανάπτυξη χώρας τόσο μεγάλης κλίμακας, στην Σαγκάη οι επιχειρήσεις, ξένες και εγχώριες, σημειώνουν τεράστια κέρδη. Υπάρχουν θέσεις εργασίας, δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης, όμως επίσης υπάρχει και τεράστιος ανταγωνισμός, άγχος και στρες. Τα παραπάνω συνοψίζουν, όπως είναι ήδη γνωστό και εφόσον προσφάτως αναδείχθηκε η οικονομία της Κίνας ως η μεγαλύτερη πλέον στον κόσμο, το αποτύπωμα και την επιρροή του δυτικού κόσμου(μετά-βιομηχανικού) και τρόπου ζωής.
Αφότου έζησα 2 χρόνια στην Σαγκάη, έχοντας πιά μάθει τη γλώσσα και μπορώντας να καταλάβω τι λένε μεταξύ τους οι κινέζοι που ζούνε στην Σαγκάη όπως και να 
συζητήσω μαζί τους στην γλώσσα τους, άρχισα να διακρίνω τα σημάδια του ανατολικού πολιτισμού. Στοιχεία και σημάδια τα οποία επιβίωσαν ανεξίτηλα για αιώνες προερχόμενα από τις διδαχές του αείμνηστου Κομφούκιου, από τα τουλάχιστον 4500 χρόνια ιστορικά καταγεγραμμένου πολιτισμού της Κίνας και μέχρι προσφάτως από την επί πολλά χρόνια διακυβέρνηση του Mao Zedong.
Οι κινέζοι της Σαγκάης στα μοντέρνα χρόνια πλέον, μεγαλώνουν γρήγορα. Είτε προερχόμενοι από τα φτωχά κοινωνικά στρώματα, είτε από αριστοκρατική οικογένεια, ξεκινάνε από την παιδική τους ηλικία τον αγώνα προς την κοινωνική καταξίωση. Στα σχολεία τα παιδιά διαβάζουν πολύ, ακόμα και η μητρική τους γλώσσα για να μάθουν σωστά την γραφή απαιτεί αρκετό κόπο, στην Σαγκάη επίσης λόγω ξένων επενδύσεων η αγορά εργασίας απαιτεί καλή γνώση αγγλικών. Οι γονείς από την άλλη, ως γονείς οι οποίοι μεγαλώσανε υπό την πολιτική του ενός παιδιού, και έχουν ένα μονάκριβο οι περισσότεροι, δίνουν όλες τους τις δυνάμεις δουλέυοντας σκληρά να δώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια στο παιδί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχω γνωρίσει ζευγάρια 40άρηδων (έμενα σε γειτονιά που ζούσαν χαμηλά κοινωνικά στρώματα) τα οποία δεν είχαν χρόνο στην καθημερινή τους ζωή να ανταλλάξουνε έστω 2 κουβέντες. Αυτή είναι συνοπτικά η ζωή της σημερινής κινέζικης οικογένειας στην Σαγκάη. Από την άλλη, τα γηραιά ζευγάρια, τα οποία περάσανε τα νιάτα τους σε καθεστώς κομμουνισμού, έχοντας δουλέψει ακόμα περισσότερο στη ζωή τους και πιό σκληρά, διανύουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους ξένοιαστα. Μπορεί να ακούγεται αστεία η παραπάνω λέξη, αλλά ναι, ζούνε πραγματικά χωρίς σκοτούρες. Ζήσανε σε τόσο διαφορετικές συνθήκες, έτσι ώστε δεν τους έχει αγγίξει ο εκμοντερνισμός της πόλης τους. Αφιερώνουν πολλές ώρες προσεχτικά στην ημέρα τους στο πώς θα φάνε, μαγειρεύουνε με αγάπη το φαγητό της ημέρας, το οποίο δεν είναι πλούσιο σε συντηρητικά, είναι όμως υγιεινό, δεν θα ξεχάσω την πρώτη φορά που δοκίμασα φαγητό μαγειρεμένο παραδοσιακά.
Εκτός από το γεύμα της ημέρας, το οποίο δεν το μαγειρεύει αποκλειστικά η σύζυγος, η άλλη ασχολία των συνταξιούχων Σαγκανέζων είναι είτε η γυμναστική στο πάρκο είτε τα διαφόρων ειδών χόμπυ. Συνήθως γιά τις γυναίκες το ma jiong, θα μπορούσε να είναι για την Ελλάδα το αντίστοιχο κουμ καν. Οι δε σύζυγοι συνήθως αφοσιώνονται με το κινέζικο σκάκι, το ονομαζόμενο xiang qi. Αναλόγως με το μορφωτικό τους επίπεδο, πολλοί συνταξιούχοι αφιερώνουν το χρόνο τους στην καλλιγραφεία. Όσο γιά τη γυμναστική στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, συνήθως είναι το tai chi, χορός σε πίστες στα πάρκα, εξάσκηση ισορροπίας, διαλογισμός και οτιδήποτε αλλό μπορεί να φανταστεί ο νους, περπάτημα ανάποδα(και κατακόρυφα, και προς τα πίσω), ψάρεμα στην λιμνούλα του πάρκου και παίξιμο διαφόρων θαυμάσιων παραδοσιακών μουσικών οργάνων. Θα μπορούσα να πω ότι τα ζευγάρια της Σαγκάης ζούνε τον ερωτά τους στο ζενίθ αφότου βγούνε στη σύνταξη.
Επίσης νιώθω κάποια υποχρέωση, εφόσον είχα την τιμή να ζήσω 2 χρόνια στην Σαγκάη, να γράψω πάνω σε κάποια στερεότυπα τα οποία έχω ακούσει και κατά καιρούς διαβάσει και αφορούν την κουλτούρα των Κινέζων. Θυμάμαι ένα συμβάν στη καλλιτεχνική περιοχή της Σαγκάης (tianzifang=田子坊), σε μιά μικρή γκαλερί εκεί μέσα σε ένα στενάκι, η κοπέλα που κράταγε την γκαλερί καθόταν μπροστά στο ταμείο, σε μιά πολυθρόνα, είχε γείρει το κεφάλι της και κοιμόταν, η ώρα ήταν γύρω στις 4 μεσημεράκι, ώρα αιχμής και το μέρος γεμάτο με τουρίστες. Εκεί που η κοπελίτσα λοιπόν ξεκουραζόταν, πήρε το μάτι μου κάτι τουρίστες να την βγάζουν φωτογραφείες, ακούσα κάποια σχόλια του τύπου “κοίτα την τεμπέλα κοιμάται όλη μέρα”. Δεν πιστεύω φυσικά ότι ήταν κακοπροαίρετοι οι επισκέπτες αυτοί.
Επειδή έτυχε να γνωρίσω προσωπικά την κοπελίτσα αυτή, έμαθα ότι εκτός του ότι κράταγε το μαγαζί ανοιχτό από τις 8 το πρωί μέχρι τις 11 το βράδυ, οι πίνακες οι οποίοι βρισκόντουσαν στην μικρή αυτή γκαλερί προς πώληση, είχαν δημιουργηθεί από την ίδια. Κρατούσε το μαγαζί όλη μέρα και αργά την νύχτα γύριζε στο σπίτι της να ζωγραφίσει, παρεπιπτόντως ζωγράφιζε πανέμορφα. Εκεί που θέλω να καταλήξω αναφέροντας αυτό το μεμονωμένο συμβάν, είναι ότι με βεβαιότητα οι Σαγκανέζοι έχουν δουλέψει σκληρά γιά να καταφέρουν να φτιάξουν και να δώσουν τόσο 
μεγάλη ανάπτυξη στην πόλη τους. Ασφαλως και δεν είναι οι μοναδικοί που έχουνε κοπιάσει πάνω στον κόσμο. Δυστυχώς ή ευτυχώς γιά αυτούς, είναι πολλοί, και στους πολλούς γιά να μπορέσει κάποιος να αναδειχτεί, πρέπει να προσπαθήσει περισσότερο. Μπορεί η Σαγκάη σε κάποιες γειτονιές να είναι βρώμικη, πράγμα το οποίο είναι αλήθεια, όμως από την άλλη όψη του νομίσματος, μήπως είναι τελικά καθαρή; Άραγε εάν ήμασταν στην Αθήνα μας τόσοι πολλοί, θα μπορούσαμε να την διατηρήσουμε τόσο καθαρή;
Κλείνοντας τις σκέψεις μου από τις εμπειρείες πού έζησα ζώντας 2 χρόνια στην Σαγκάη και έχωντας πιά μάθει να καταλαβαίνω τις έννοιες τον ιδεογραμμάτων, θέλω να αναφέρθω στο σημαντικότερο εναπομείναν ανατολίτικο στοιχείο το οποίο έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα στην πλέον κοσμοπολίτικη Σαγκάη. Η λέξη Νίντζα(renzhe=忍者), δεν αναφέρεται μόνο σε αυτόν τον πολεμιστή ο οποίος έχει την επιδεξιότητα και με χρήση όπλων και τεχνικών μπορεί να ξεχωρίσει στη μάχη, όπως έχουμε μάθει από μικρά παιδιά. Η λέξη αυτή σημαίνει “αυτός ο οποίος υπομένει”. Είναι μεγάλη μου τιμή λοιπόν που είχα την ευκαιρία να ζήσω αυτά τα 2 χρόνια στην Σαγκάη και γνώρισα τους κατοίκους της, οι οποίοι με την δύναμη της υπομονής τους κατώρθωσαν να φτιάξουν μιά τόσο χρήσιμη πόλη, χρήσιμη όχι μόνο γιά τους εαυτούς τους αλλά και γιά όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
Στέφανος Λαού
