Dr Qi Hao
Η άνοδος της Κίνας είναι θέμα πολύ μεγάλης σημασίας για τις διεθνείς σχέσεις. Οι σχέσεις μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον και η κατάσταση στη Νότιο Κινεζική Θάλασσα και άλλες περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, προσελκύουν φυσιολογικά την προσοχή επιστημόνων και αναλυτών. Παρόλο που βασικός στόχος του chinaandgreece.com είναι η παρακολούθηση των σινοευρωπαϊκών σχέσεων, η ιστοσελίδα δίνει, επίσης, έμφαση σε παγκόσμιες εξελίξεις που επηρεάζουν τη διεθνή πολιτική. Έτσι, προσεγγίζει επιστήμονες που μπορούν να καταθέσουν την άποψη τους για τους σημερινούς και τους μελλοντικούς συσχετισμούς. Ένας από αυτούς είναι ο Δρ. Qi Hao από την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών. Στη συνέντευξή του με το chinaandgreece.com, ο Δρ. Hao αναλύει τις σινοαμερικανικές σχέσεις, αναφέρεται στο ρόλο της Κίνας στη Μέση Ανατολή και επεξεργάζεται την πολιτική της Κίνας «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος».
Πώς μπορείτε να σκιαγραφήσετε το μέλλον των σχέσεων Kίνας – Ηνωμένων Πολιτειών?
Θέλω να κάνω αναφορά σε αυτό που ανέφερε πρόσφατα ο Κινέζος υπουργός εξωτερικών Ουάνγκ Γι κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον. Ο ίδιος είπε πως σινοαμερικές σχέσεις είναι περίπλοκες και έχουν πολλαπλές πτυχές. Σε σύγκριση με τη «Νέα Μορφή Σχέσεων μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων», πρόκειται για μία κάπως αδιάφορη αλλά γενική αξιολόγησηs. Με τα προσφάτως λεχθέντα, φαίνεται ότι η κινεζική ηγεσία έχει ίσως αναγνωρίσει ότι ο ανταγωνισμός – ακόμα και οι διαμάχες σε κάποιες περιπτώσεις – είναι αναπόφευκτοι, δεδομένης διαμορφούμενης έντασης στη Νότιο Κινεζική Θάλασσα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η κινεζική ηγεσία εξακολουθεί να επιθυμεί μία σταθερή σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να συνεχίσει την επικοινωνία της με αυτές μέσα στο ήδη υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, προωθώντας τη συνεργασία σε τομείς, όπως η κλιματική αλλαγή.
Βέβαια, καθώς η Κίνα ανεβαίνει, πρέπει να βρεθεί ισορροπία μεταξύ της χώρας αυτής και των Ηνωμένων Πολιτειών, όχι απαραίτητα όσον αφορά τη στρατιωτική ισχύ, αλλά κυρίως σχετικά με τη δυνατότητα της Κίνας να υψώνει τη φωνή της και να κάνει γνωστά τα αιτήματά της ως ανερχόμενη μεγάλη δύναμη. Πριν από αυτό, η αλληλοεπίδραση Κίνας – Ηνωμένων Πολιτειών ίσως γίνει με τρόπο προκλητικό και δυναμικό, υπογραμμίζοντας τη σημασία δημιουργίας ενός μηχανισμού για την αποφυγή κινδύνου. Οι μελλοντικές προοπτικές των διμερών σχέσεων των δύο χωρών θα εξαρτηθούν από το κατά πόσο οι ηγέτες τους θα επαναξιολογήσουν τα ζωτικά τους ενδιαφέροντα και τα μέσα για την εξυπηρέτησή τους. Αυτό κατά μείζονα λόγο σχετίζεται με το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα κατανοήσουν με τρόπο λογικό τις μεταρρυθμίσεις του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στο εσωτερικό της Κίνας καθώς επίσης και κάποιες λογικές επιλογές της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής
Μπορεί η Κίνα να αναλάβει το μεσολαβητικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή;
Από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία ο Σι Τζινπίνγκ, η Κίνα έχει δείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον να διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο στη Μέση Ανατολή. Συνέβαλε, για παράδειγμα, στις διαπραγματεύσεις Ηνωμένων Πολιτειών – Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα του δεύτερου και η στάση της αυτή έχει αξιολογηθεί θετικά τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στην Τεχεράνη. Πέρα από αυτό, το Πεκίνο προσπάθησε επίσης να μεσολαβήσει στις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης. Παραμένει, όμως, επιφυλακτικό σε κάποια άλλα θέματα όπως η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και το Ιράν, θέμα που τονώνει τη δημόσια συζήτηση στο εσωτερικό της Κίνας για το κατά πόσο πρέπει να εμπλακεί στρατιωτικά για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Καθώς αρκετοί Κινέζοι επιστήμονες και αναλυτές δε θεωρούν λογικό να παρέμβει στρατιωτικά η Κίνα στη Μέση Ανατολή, η πρόθεση της χώρας να επωμιστεί βάρος στη μάχη κατά των τρομοκρατών δεν έχει ακολουθηθεί από έργα. Από την οπτική αυτών των επιστημόνων και αναλυτών, η Κίνα δεν είναι σε θέση να επηρεάσει ουσιαστικά την κατάσταση στη Μέση Ανατολή σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία τόσο στο στρατιωτικό πεδίο όσο και σε αυτό των πληροφοριών. Για το εγγύς μέλλον, λοιπόν, φαίνεται αδιανόητο να αναλάβει η Κίνα το ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά και οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως αναθεωρήσουν την πολιτική τους και αποφασίσουν σταδιακά να απομακρυνθούν.
Θα μπορούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες (ιδίως υπό την ηγεσία ενός Ρεπουμπλικάνου προέδρου) να έλθουν σε συμφωνίες που εξυπηρετούν τόσα τα εθνικά τους συμφέροντα όσο και την άνοδο της Κίνας;
Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, είτε είναι είναι Δημοκρατικός είτε Ρεπουμπλικάνος, αναμένεται να ακολουθήσει σκληρή γραμμή απέναντι στην Κίνα, τουλάχιστον στο ξεκίνημα της νέας του θητείας. Η άνοδος της Κίνας είναι γενικά μια αφηρημένη έννοια, που όμως ίσως οδηγήσει σε πρακτικές ενέργειες από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως για παράδειγμα η ανάπτυξη του στόλου στη Νότιο Κινεζική Θάλασσα, η Ασιατική Τράπεζα Υποδομών και Επενδύσεων και η εξέλιξη της πολιτικής «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος». Δεν υπάρχει κάποια ξεκάθαρη ένδειξη πως οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόκειται να παραιτηθούν κάποιας από τις θέσεις τους σε σχέση με την Κίνα. Αντιθέτως, βλέπουν την Κίνα ως τον μεγάλο αντίπαλό τους στην Ασία, όπως ακριβώς κάνουν με τη Ρωσία στην Ανατολική Ευρώπη. Βέβαια, όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι διστακτικές να ξεκινήσουν πόλεμο κατά της Κίνας – είτε ολοκληρωτικό είτε περιορισμένο – οι δύο χώρες πρέπει να καταλήξουν σε μια μεγάλη συμφωνία για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να χειρίζονται τα κομβικά σημεία στις διμερείς τους σχέσεις, όπως για παράδειγμα η ένταση στη Νότιο Κινεζική Θάλασσα και στα Στενά της Ταϊβάν.
Είναι η πολιτική «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος» καθαρά οικονομική ή ενέχει και στοιχεία πολιτικού ενδιαφέροντος;
Βασική παράμετρος της πολιτικής «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος» είναι η επιθυμία να αυξηθεί η χρησιμότητα της πλεονάζουσας βιομηχανικής παραγωγής ώστε να αναζωογονηθεί η οικονομία της Κίνας, ιδίως λόγω της σημερινής οικονομικής πίεσης. Αλλά στο πλαίσιο της ανόδου της Κίνας, η οικονομική στρατηγική θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως πολιτική φιλοδοξία, όπως ακούγεται σε άλλες χώρες, ότι δηλαδή η Κίνα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την οικονομική της ισχύ για να πετύχει στρατηγικούς στόχους. Από την άλλη πλευρά, έχει ήδη επιβεβαιωθεί πως η πολιτική «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος» δεν έχει ιδιαίτερη επιτυχία χωρίς την πολιτική δυνατότητα αποτελεσματικής συνεργασίας με τις χώρες που αποτελούν τμήμα του νέου Δρόμου του Μεταξιού. Τα δύο προαναφερθέντα δείχνουν ότι η πολιτική «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος» μπορεί δύσκολα να ερμηνευθεί χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο πολιτικός παράγων.
*Ο Δρ. Dr Qi Hao είναι ερευνητής στο Ινστιτούτο Αμερικανικών Σπουδών της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών. Επίσης, ήταν υποδιευθυντής στο Κέντρο Σπουδών Ασφαλείας Ασίας-Ειρηνικού, στο Πανεπιστήμιο Tsinghua. Πήρε το διδακτορικό του το 2011 από το τμήμα διεθνών σχέσεων του εν λόγω πανεπιστημίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, τις σινοαμερικανικές σχέσεις, την πολιτική των ΗΠΑ στη Νοτιοανατολική Ασία και τις διαφορές της Κίνας με τα γειτονικά της κράτη.
